Marte:

Innleiing

Eg ynskjer i det følgjande å gje ei kort analytisk skisse av Carver si novelle med vekt på forteljemåte, personkarakteristikk og tematikk. Særleg ynskjer eg å vise korleis det kompositoriske, til dømes gjennom dialogen og tilhøyrande pausar, framhevar tematikken i novella.

Novella skildrar møtet mellom to framande, Arnold og Clara, først gjennom telefonsamtalar, deretter gjennom eit møte mellom dei to i heimen til kvinna.

Analyse

Vi vert introdusert til hovudpersonen Arnold in medias res i ferd med å ta telefonen som kimer. Teksthandlinga vert presentert gjennom ein distansert og påliteleg forteljar som ikkje deltek i handlinga, men derimot har ein reinare formidlingsfunksjon. Denne reine formidlingsfunksjonen vert ytterlegare framheva gjennom bruken av direkte diskurs i dialogen. Sidan denne novella på mange måtar er ”open”, det vil seie at den gjev oss svært få direkte (eller indirekte) spor som kan hjelpe oss å danne ei openbar meining, vert dialogen som vi kan sjå er eit framtredande kompositorisk element i teksten, viktig for meiningsdanninga. Både dialogen mellom Arnold og den framande kvinna, ”dialogen” Arnold ved fleire høve har med seg sjølv i speilet og til slutt dialogen mellom Arnold og kona, alle med dertilhøyrande pausar, vert sentrale for den endelege meiningsdanninga.

Det går fram av byrjinga av teksten at sjølv om forteljar er autoral og distansert frå forteljinga, vert perspektivet raskt knytt til Arnold: ”Since it was past ten, the call would be his wife[…]” Slik vekslar perspektivet utover i novella frå å vera forteljar som bærar av synsvinkel til at det narrative perspektivet vert knytt til Arnold.

Arnold vert overraska over at det ikkje er kona som svarer i den andre enden, men ei ukjend kvinne. Han vert likevel sitjande å prate med henne, ein tilsynelatande meiningslaus samtale om korleis denne ukjende kvinna har fått tak i Arnolds telefonnummer. Gjennom dialogen mellom dei to kjem vert Arnolds ambivalens snart synleggjort. Arnold sin ambivalens og tendens til å handle mot sine ord og tankar, driv på mange måtar handlinga i novella framover: ”He knew he should hang up now, but it was good to hear a voice, even his own, in the quiet room” Eit anna døme er hans umiddelbare reaksjon når Clara ynskjer at dei skal møtast : ”impossible” , sjølv om det likevel endar med at han oppsøkjer henne i heimen hennar.

Det er også tydeleg at Arnold på den eine sida ikkje er komfortabel med situasjonen, samstundes som noko freistar han til å halde fram kontakten med denne framande kvinna. Det kan sjå ut som den ”inkjeseiiande” samtalen på er viktig for dei begge; ein kontakt dei ikkje umiddelbart ynskjer å avslutte: ”He hadn`t meant to be curt,but one couldn`t take chances. He sat down on the chair by the telephone and said, […]”

Vi ser at sjølv om Arnold på eit vis er skeptisk og uroleg til denne ”invasjonen” av livet hans, set han seg likevel godt til rette for å fortsetje samtalen. Det at Arnold også etter ei stund går for å fyre seg opp ein sigar midt i samtalen, og samstundes er redd for at ho har lagt på då han kjem tilbake, kan også underbyggje denne ambivalensen hos Arnold. Hans skepsis til den merkelege situasjonen han er komen i, vert òg repetert gjennom heile novella, ved at han heile tida synast å vera på vakt for noko han ikkje heilt veit kva er sjølv:

”He did not take the chair she indicated, but instead one that let him face the balcony, the hallway and the small livingroom” Vi som lesarar deler denne kjensla av at det er noko trugande, ein overhengande fare ein stad, ein fare det er vanskeleg å vite noko sikkert om, men som til dømes manifesterer seg i mannen på balkongen, som følgjer Arnold sine rørsler på veg ut og inn av bygningen som Clara bur i, og som gjer han uroleg.

Vi finn eit tydeleg erotisk motiv i dialogen mellom Arnold og Clara, som etterkvart viser seg i ei slags erotisk handling, gjennom kysset som finn stad i hennar bustad. Dette kjem mellom anna fram gjennom Arnolds andre respons på forslaget om eit møte mellom dei to, etter at han har slått fast at det er umuleg : ” I`m an old man”

Det er også viktig for Arnold å fastslå om ho er gift før eit eventuelt møte kan finne stad. Dette kysset vert likevel ikkje til noko meir. Sjølv om det vert synleg for Arnold at det er mogleg for han å ha eit eventyr med denne kvinna, prøver han ikkje å gå lengre enn dette eine kysset. Det verkar i det heile tatt som om moglegheiten for handling, spelar ei viktigare rolle i novella, enn faktisk å gjennomføre denne mogleheiten. Det vil vere å gå for langt! Vi ser det blant anna når Arnold spør om han kan røyke ein sigar: ”Do you mind if I smoke a cigar?” he asked. ”I don`t mind” she said. ”I don`t think it would bother me, Arnold. Please do.” He decided against it.

Den framande kvinna, Clara, si rolle i novella er nokså tvetydig og uklar. Både Arnold og vi som lesarar stiller oss mange spørsmål rundt denne kvinna. Ho insisterer på eit møte, men når dette møtet finn stad, kan ho ikkje lenger forklare kvifor det var så viktig for henne. Og kvifor avbraut ho plusteleg den fyrste samtalen for så å ringe opp igjen, der ho påstår at dei vart kutta av? Ho er også svært uklar på korleis ho har fått tak i Arnolds nummer. Motivet for påstanden om at dottera er sjuk når dottera sjølv benektar dette er også mystisk. Og kvifor spør ho Arnold om han er lege?

”Are you a doctor?” she asked. ”No” he said, startled. “No, I am not. Det er sjølvsagt dette spørsmålet som tittelen viser til, eit spørsmål som gjev Arnold ein støkk, og som ytterlegare understrekar den trugande undertonen som pregar novella.

På veg ut av bygningen der kvinna bur, stussar Arnold også over den påståtte sonen hennar. Han er sikker på at lyden på tv-apparatet vert skrudd opp i stova, men det var jo ingen der? Dottera har gått og lagt seg og Clara sjølv er ute gangen med han sjølv. Er det nokon på balkongen? Det er i alle fall tydeleg at Arnold held eit auge med balkongen, og kjenner ein uro ved den halvopne døra. Kven skjuler seg i så fall der?

I samband med Clara, dukkar det også opp eit sjukdomsmotiv, som kanskje kan forklåre hennar røyndomsfjerne og fråverande åtferd, ei åtferd som kan leie oss inn på tanken om psykisk sjukdom. Blant anna må Arnold påpeike at vatnet koker på kjøkkenet då dei skal drikke te. Andre spørsmål vi kan stille er kven ho eigentleg har kjøpt medisin til, sidan dottera i følgje ho sjølv ikkje er sjuk? Arnold merker òg at lufta er tett av medisinlukt når han sit og ventar på at ho skal kome heim frå apoteket. Og er det i så fall denne tilstanden som gjer at ho er så desperat etter kontakt?

Eit anna motiv som kan synast viktig i teksten er distanse. Allereie den fyrste setningen viser distansen mellom Arnold og kona, der han tuslar rundt i pysjamas, og ventar på at kona som er ute på forretningar skal ringe. Gjennom daglege telefonsamtalar er ho tilstades og fråverande på same tid. Det at ho tydelegvis har for vane å ta seg ein drink og to i baren på hotellet om kvelden, medan han tuslar rundt i pysjamas heime, markerer distansen mellom dei ytterlegare.

Etter at Arnold kjem attende til sin eigen bustad etter møtet hos kvinna, høyrer han igjen at telefonen ringer. Han bestemmer seg for ikkje å ta den, men står heilt stille til den stoppar. Han kjenner deretter, med den eine handa gjennom alle kleda, sitt eige bankande hjarte. Og det er no vi kan ane at Arnold etterkvart vil oppleve ein slags innsikt i eigen livssituasjon.

Når telefonen igjen ringer, tek han den utan å nøle. Det er kona hans, men noko er ikkje slik det pleier for Arnold. Han blir med eitt stille: ”He remained silent and considered her voice” som om noko er forandra hos han, som om hendinga med den ukjende kvinna likevel har gjort noko med han.

Vi kan på denne måten ane ei utvikling hos Arnold, som gjer hans syn på sitt eige liv endra i høve til slik det var før denne framande kvinna invaderer livet hans. Kan hende dette møtet med denne kvinna har fått Arnold til å reflektere over det livet han lever, og om det er dette livet han eigentleg ynskjer?

Dersom vi kan kalle dette ein epifani, kan vi kanskje kalle den ein epifani i negativ retning, der Arnold får ein innsikt om livet sitt, som han kanskje likegodt kunne vore for utan? For korleis skal han no kunne leve det samme livet vidare etter dette? Kva som hender kan vi ikkje vite noko om. Vi forlet Arnold akkurat då han tilsynelatande er komen til eit punkt der han har skjønt noko om livet sitt, noko som kunne få store følgjer for det, men sannsynlegvis ikkje fører til anna enn at han lever livet vidare som før, men med ei ny slags innsikt som kan gjere det litt mindre leveleg.